Yapay Zeka Çözümü Çin Beyaz Yunuslarının Korunmasında Erken Başarı Gösterdi

Huawei ve iş ortakları, Çin’in Xiamen Körfezi’nde yaşayan Çin beyaz yunuslarını incelemek ve korumak amacıyla geliştirilen yapay zekâ destekli çözümün ilk sonuçlarını açıkladı. Üç ay önce Huawei’nin TECH4ALL girişimi kapsamında başlatılan projede dikkat çekici ilerlemeler kaydedildi.

Huawei TECH4ALL Program Ofisi Direktörü Cui Yangyang, yapay zekânın sağladığı veri odaklı içgörülerin, tehdit altındaki bu tür için hedefe yönelik koruma önlemlerinin oluşturulmasında kritik rol oynadığını belirterek, sistemin doğrudan sahadaki çalışmaları güçlendirdiğini söyledi.

Öne çıkan bulgular

2.820 görüntü ve video üzerinden 13 ayrı yunus bireysel olarak tanımlandı.

Bireysel tanımlamada %90’ın üzerinde doğruluk, karmaşık davranışların tanınmasında ise %85 oranında başarı elde edildi.

Veri etiketleme verimliliği %400 arttı.

Koruma alanlarına izinsiz giren veya hız yapan gemilere müdahale süresi %65 oranında iyileştirildi.

Tehdit Altındaki Tür İçin Kritik Koruma

IUCN Kırmızı Listesi’nde “hassas” olarak sınıflandırılan Çin beyaz yunusları, Çin’de ulusal koruma altında bulunuyor. Ülke nüfusunun yaklaşık %51’ine ev sahipliği yapan Xiamen Körfezi’nde gemi trafiği, balıkçılık faaliyetleri ve kıyı mühendisliği projeleri tür için başlıca tehditler arasında yer alıyor. Gürültü kirliliği, balıkçılık ekipmanına takılma ve habitat kaybı, uzun vadede yunusların hayatta kalmasını tehlikeye atıyor.

Projede, Üçüncü Oşinografi Enstitüsü ve China Mobile iş birliğiyle geliştirilen yapay zekâ tabanlı yüzgeç tanıma sistemi kullanılıyor. Sistem, yunusların sırt yüzgeçlerindeki benzersiz işaretlere dayanarak bireyleri ayırt edebiliyor. Enstitünün Nesli Tükenmekte Olan Türler Araştırma ve Koruma Ekibi Lideri Wang Xianyan, yapay zekâ sayesinde araştırmaların daha verimli hâle geldiğini, bireylerin hayatta kalma ve üreme dinamiklerine dair sağlanan verilerin koruma stratejilerinin temelini oluşturduğunu ifade etti.

Uzun Vadeli Takip ve Gerçek Zamanlı İzleme

Çözüm; görüntü ön işleme, yapay zekâ destekli tanıma, veri sınıflandırma ve bulut tabanlı görüntüleme gibi yetenekler sunuyor. Her yunus için oluşturulan bireysel dosyalar sayesinde popülasyonun dağılımı, yaş yapısı, üreme davranışları ve karşı karşıya oldukları riskler uzun vadeli olarak takip edilebiliyor. Önceden manuel yapılan takibin zaman alıcı ve yetersiz olduğu, güvenilir veri üretmede güçlük yaşandığı belirtiliyor.

Çalışmalar, önümüzdeki 10–15 yılın popülasyon büyümesi açısından kritik olduğunu gösteriyor. Çin beyaz yunuslarının bulunduğu kıyısal ekosistemler, karbon döngüsünde önemli bir rol oynuyor. Bu nedenle yunus popülasyonunun korunması, iklim değişikliğiyle mücadele açısından da stratejik önem taşıyor.

5G-A Destekli Koruma Ağı

Projede ayrıca, 10 baz istasyonundan oluşan 5G-A ağıyla körfezin 330 kilometrekarelik bölümü kesintisiz kapsama altına alındı. Radar, uydu, görsel terminaller ve AIS gemi konumlandırma verilerini birleştiren sistem, 20 kilometrelik yarıçap içinde gemi hareketlerini gerçek zamanlı takip edebiliyor. Yapay zekâ destekli uyarı sistemi, sınır ihlalleri ve hız aşımı gibi durumları saniyeler içinde tespit ederek yetkililere iletiyor.

Bugüne kadar yunusları tehlikeye atabilecek 12 gemi hakkında inceleme başlatıldığı bildirildi.

Yapay zekâdan güç alan araştırma ve koruma faaliyetlerinin, Xiamen Körfezi’ndeki Çin beyaz yunuslarının yaşamını daha iyi anlamaya ve popülasyonun sürdürülebilirliğini sağlamaya önemli katkılar sunmaya devam ettiği belirtiliyor.