Milletvekili Orhan Sarıbal: “Çiftçi Gözden Çıkarıldı”

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, 2026-2028 yıllarına ilişkin Orta Vadeli Programdaki
tarım sektörüne ilişkin verileri değerlendirdi, çiftçiye verilecek desteklerin 2026’da yüzde 5,6,
2027’de yüzde 4,8 düşürüldüğünü söyledi. 2026 için GSYH’nin 77,3 trilyon TL olarak
öngörüldüğünü, buna göre çiftçiye en az 773 milyar TL destek verilmesi gerekirken 173,4
milyar TL ödeneceğini belirten Sarıbal, “Bu da milli gelirin binde 22’sine denk geliyor.
Kanuna göre verilmesi gerekenin 5’te 1’ini bile vermiyorlar” dedi.

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, 7 Eylül 2025’te Resmi Gazetede yayımlanan 2026-
2028 yıllarına ilişkin Orta Vadeli Programdaki tarım sektörüne ilişkin verileri değerlendirdi.
OVP’ye göre 2026 yılı Genel Bütçesi’nin önceki yılın programına kıyasla yüzde 10, 2027 yılı
Genel Bütçesi’nin ise yüzde 11 artırıldığını belirten Sarıbal, aynı dönemde Tarım ve Orman
Bakanlığı bütçesinin 2026’da yüzde 2,2, 2027’de yüzde 1,8 oranında düşürüldüğünü söyledi.
Önceki programda 2026 için 184 milyar TL, 2027 için 202 milyar TL tarımsal destek
öngörülürken; yeni OVP’de bu rakamların yaklaşık 10’ar milyar TL azaltıldığını kaydeden
Sarıbal, “Buna göre çiftçiye verilecek destekler 2026’da yüzde 5,6, 2027’de yüzde 4,8
düşürüldü. Hem Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bütçesi hem de çiftçiye ayrılan destekler
azaltıldı. Tarım Kanunu’nun 21. maddesi, tarımsal desteklerin milli gelirin en az yüzde 1’i
olması gerektiğini söylüyor. 2026 için OVP’de GSYH 77,3 trilyon TL olarak öngörülürken,
bu hesapla çiftçiye en az 773 milyar TL destek verilmesi gerekiyor. Ancak açıklanan destek
miktarı yalnızca 173,4 milyar TL. İçinde bulunduğumuz dönemde çiftçiye 620 milyar
vermeleri gerekirken 135 milyar TL destek verdiler. Şimdi ise 773 milyar TL ödemeleri
gerekirken 173,4 milyar TL ödeyecekler. Bu da milli gelirin binde 22’sine denk geliyor.
Kanuna göre verilmesi gerekenin 5’te 1’ini bile veremiyorlar” dedi.

Çiftçiye desteklerin budanmasının üretimi düşüreceğini, dışa bağımlılığı artıracağını
vurgulayan Sarıbal, bunun gıda fiyatlarını yükselteceğini ve özellikle dar gelirli yurttaşlar için
yüksek gıda enflasyonu anlamına geldiğini ifade etti. Türkiye’de tarım sektörü daralırken
iktidarın ithalatı teşvik etmeyi sürdürdüğünü dile getiren Sarıbal, “2025’in ikinci çeyreğinde
tarım sektörü, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,5 küçüldü. Aynı dönemde sanayi
yüzde 6,1, inşaat yüzde 10,9, hizmetler ise yüzde 3,7 büyüme kaydetti. Çiftçinin borç yükü ise
ağırlaştı. Tarım sektörünün bankacılık sistemine olan kredi borcu 1 trilyon 81 milyar TL’ye
ulaştı. TÜİK verilerine göre, 2025’in ilk yarısında hububat, baklagiller, yağlı tohumlar ve
türevlerini kapsayan ithalat yüzde 7,4 artışla 7 milyar dolara çıktı. Buğdaydan mısıra,
pamuktan ayçiçeğine kadar temel ürünlerde dışa bağımlılık arttı. Türkiye, kendi üreticisini
desteklemek yerine çok uluslu tarım tekellerine kaynak aktaran bir politika izliyor. 27
Ağustos 2025’te yayımlanan yönetmelikle Toprak Mahsulleri Ofisi’ne verilen sınırsız ithalat
yetkisi de büyük ithalat firmalarına ve küresel tarım tekellerine yarar sağlarken; ithalatın
kolaylaştırılması, yerli tarım ürünlerinin rekabet gücünü zayıflatacak. Cumhurbaşkanı
Erdoğan’ın Trump görüşmesi öncesi, ABD’den ithal edilen temel tarım ürünlerine 2018’den
bu yana uygulanan ek vergiler de kaldırıldı. Böylece tarım, uluslararası pazarlıkların masasına
konmuş oldu” diye konuştu.

Tarım bütçesinin küçültülmesi, TMO’ya verilen sınırsız ithalat yetkisi ve ABD’ye sağlanan
kolaylıkların tek bir politikaya işaret ettiğini belirten Sarıbal, “Ülkeyi ithalata mahkum eden
iktidar, Saray’da kalmak uğruna emperyalist ortağına memleketin bütün kaynaklarını ipotek
ediyor. Dün Osmanlı’yı çökerten kapitülasyonlar neyse, bugün de aynısı yapılıyor. Ülkeyi
emperyalizmin ithalat bürosuna çeviriyorlar. Bunun adı teslimiyet belgesidir. Milletin
sofrasındaki ekmeği küçülten, yabancıların kasasını dolduran bu düzene karşı mücadele
etmekten başka çaremiz yok” ifadelerini kullandı.

Sarıbal, OVP’de sözleşmeli üretimin desteklenerek yaygınlaştırılacağına dikkat çekerek
şunları söyledi: “Sözleşmeli üretim, çiftçiyi sanayicilere bağımlı hale getirir. Çiftçi, kendi
toprağında özgür üretici olmaktan çıkar, şirketlerin koşullarına mahkûm edilen bir işçiye
dönüşür. Çiftçi bugün tarlasında kuraklıkla, donla, yüksek girdi maliyetleriyle boğuşuyor.
Bakanlık ise çiftçilerin tarımdan çekilmesine yol açacak, gıda açığını kapatmaya yetmeyecek
uygulamalarla vakit kaybediyor.”
OVP’de mera, yaylak ve kışlak alanlarının ıslahının artırılacağının belirtildiğini hatırlatan
Sarıbal, Meclis’ten geçen torba yasaya işaret ederek, “Kağıt üzerinde ıslah diyorsunuz ama
aynı dönemde çıkarılan yasa ile meralarımız maden ve enerji şirketlerine koşulsuz açıldı. Bu,
hayvancılığın can damarı olan mera alanlarının fiilen azaltılması demektir” ifadelerini
kullandı.